چگونه در یک روز بیزینس‌پلن بنویسیم؟
شش گام برای نوشتن بیزینس‌پلن
نوشتن بیزینس‌پلن نباید پروسه دشواری باشد که هفته‌ها یا ماه‌ها وقت شما را بگیرد. شما به‌عنوان یک کارآفرین چنین زمانی ندارید. نوشتن بیزینس‌پلن فقط مستلزم آمادگی و روشی است که شما را گام‌به‌گام در این مسیر راهنمایی کند.
هدف از نگارش این مقاله همین است. در اینجا فقط مطالبی در رابطه با محتوای یک بیزینس‌پلن را یاد نمی‌گیرید؛ بلکه شیوه نگارش آن را نیز فرا خواهید گرفت تا بتوانید پلن خود را به‌سرعت به پایان برسانید.
آیا واقعا می‌توانیم یک‌روزه بیزینس‌پلن بنویسیم؟
بله، می‌توانیم. در حقیقت، من افراد زیادی را دیده‌ام که طی اوقات خوش و انرژی‌بخش رویدادهای آخر هفته استارتاپ‌ها، نه‌تنها بیزینس‌پلن می‌نویسند؛ بلکه کارهای خود را نیز به سرانجام می‌رسانند. اگر به‌خوبی از کسب‌وکاری که می‌خواهید راه بیندازید، سر درمی‌آورید یا درک کاملی از کسبوکار فعلی‌تان دارید، می‌توانید نوشتن بیزینس‌پلن را در یک روز تمام کنید.
پیش از اینکه به روش‌های نگارش پلن در یک روز بپردازیم، رهنمودهای زیر را به خاطر بسپارید:
بدانید که چرا و برای چه کسی بیزینس‌پلن می‌نویسید
بیزینس‌پلن‌ها می‌توانند اشکال و اندازه‌های مختلفی داشته باشند. اینکه مخاطبان شما چه کسانی هستند و هدف پلن شما چیست، تعیین می‌کند که چه بخش‌هایی را باید در پلن خود بگنجانید و چه بخش‌هایی را حذف کنید. به‌عنوان مثال، اگر می‌خواهید یک بیزینس‌پلن داخلی بنویسید، برای اینکه بفهمید چگونه باید توسعه یابید، می‌توانید بخش‌های مربوط به سابقه شرکت و اعضای تیم را حذف کنید. اما اگر می‌خواهید برای سرمایه‌گذاران بیزینس‌پلن بنویسید، مسلما آنها می‌خواهند در مورد تیمی که پشت این کسبوکار وجود دارد، اطلاعات بیشتری داشته باشند.
طولانی‌بودن بیزینس‌پلن مزیت محسوب نمی‌شود
به‌طور کلی، تجربه می‌گوید که هرچه بیزینس‌پلن کوتاه‌تر باشد، بهتر است. باید تا حد ممکن کم بنویسید. بیزینس‌پلن مقاله دانشگاهی نیست که تعداد کلمات آن مهم باشد.
وحشت نکنید
یکی از نکات مهمی که باید به خاطر داشته باشید، این است که بیشتر صاحبان کسبوکار و کارآفرینان مدرک رشته بازرگانی یا حسابداری ندارند. آنها هم درست مثل شما ایده‌ای دارند و می‌خواهند این ایده را به یک کسبوکار تبدیل کنند. برای نوشتن بیزینس‌پلن به هیچ دانش خاص یا مدرک پیشرفته‌ای احتیاج ندارید. فقط باید کسب‌وکارتان را بشناسید.
شش گام برای نوشتن بیزینس‌پلن در یک روز
علاوه بر رهنمودهای بالا، به شش رهنمود زیر نیز نیاز دارید تا بتوانید نوشتن بیزینس‌پلن خود را طی یک روز و با موفقیت به پایان برسانید.
۱. پیش از نوشتن بازار را بررسی کنید
شاید مهم‌ترین بخش بیزینس‌پلن شما بخش تحلیل بازار آن باشد. در این بخش شما توضیح می‌دهید که مشتریان شما چه کسانی هستند و چرا به محصول شما نیاز دارند.
دلیل اهمیت این بخش این است که یک کسبوکار بدون مشتری، هیچ است. درک مشتری کلید موفقیت یک کسبوکار است و نباید از این مرحله چشم‌پوشی کنید.
اگر درک خوبی از مشتریان‌تان دارید، نوشتن این بخش از بیزینس‌پلن برایتان ساده خواهد بود. در این قسمت باید توضیح دهید که مشتریان ایده‌آل شما چه کسانی هستند، همچنین علائق، نیازها، و ویژگی‌های جمعیتی آنها (مانند سن، جنسیت، وضعیت اقتصادی، موقعیت شغلی و غیره) چیست. شاید لازم باشد خواسته‌ها و نیازهای روان‌شناختی مشتریان‌تان را نیز مورد بررسی قرار دهید؛ یعنی نگرش و امیال آنها را نیز توصیف کنید.
فکر‌کردن به مشتریان قبل از نوشتن پلن، سرعت فراوانی به فرایند نگارش آن می‌بخشد. به‌علاوه، درک مشتریان و نیازهای آنها کلید یک کسبوکار موفق است. اگر محصول یا خدمات شما نیاز مشتریان‌تان را برآورده کند، به آنچه «مارک اندریسن»، سرمایه‌گذار موفق، آن را «محصول متناسب با بازار» می‌نامد، خواهید رسید.
این کار به شما اطمینان می‌دهد که مشتریان‌تان به مشتریان بلندمدت تبدیل می‌شوند؛ زیرا اغلب خرید مکرر محرک اصلی موفقیت یک کسبوکار به‌شمار می‌آید.
۲. بخش‌های مختلف بیزینس‌پلن خود را فهرست کنید
کارتان را با نوشتن فهرستی از بخش‌های مختلف بیزینس‌پلن‌تان آغاز کنید تا درست مانند یک ساختمان، فونداسیون محکمی برای پلن خود ایجاد کرده و بدانید برای تکمیل آن به چه مصالحی نیاز دارید.
یک بیزینس‌پلن استاندارد از بخش‌های زیر تشکیل شده است:
۱. چکیده اجرایی
۲. توصیف محصولات و خدمات
۳. تحلیل بازار
۴. تیم مدیریتی و سازمانی
۵. پیش‌بینی‌های خاص مالی
در هر بخش می‌توانید چند عنوان فرعی نیز داشته باشید تا نیازهای کسب‌وکارتان را برآورده کنید.
به‌عنوان مثال، اگر کسبوکار شما محصولی را از تامین‌کنندگان اصلی خریداری کرده و بعد می‌فروشد، باید زنجیره تامین خود را در بخش توصیف محصول توضیح دهید. اگر محصولات خود را به خرده‌فروشی‌ها عرضه می‌کنید، باید طرح توزیع خود را در بخش پلن فروش توضیح دهید. اما اگر می‌خواهید مثلا یک رستوران راه بیندازید، بخش‌هایی مانند زنجیره تامین و توزیع اهمیتی برای شما نخواهد داشت و باید بخش‌های مهم دیگری را به موقعیت مکانی و بازاریابی اختصاص دهید.
۳. به چند نمونه از بیزینس‌پلن‌ها نگاهی بیندازید
در این مرحله چند نمونه بیزینس‌پلن را بررسی کنید. این کار به شما کمک می‌کند که ببینید دیگران از چه زبانی برای نوشتن پلن خود استفاده می‌کنند، همچنین به شما ایده می‌دهد.
به هیچ عنوان از نمونه‌ها کپی‌برداری نکنید؛ زیرا هر کسب‌وکاری منحصربه‌فرد است. اما آشنایی با شکل نهایی یک بیزینس‌پلن بسیار سودمند خواهد بود.
۴. کارتان را با اطلاعاتی که دارید، شروع کنید
حالا که همه مقدمات را فراهم کرده‌اید، وقت آن است که به نوشتن بیزینس‌پلن بپردازید. اصلا لازم نیست که از اولین بخش بیزینس‌پلن شروع به نوشتن کرده و از آغاز تا پایان به‌صورت نظام‌مند کار کنید.
در عوض، نوشتن را با بخش‌هایی شروع کنید که اطلاعات کافی در مورد آنها دارید. برای بیشتر افراد بهترین نقطه شروع، توصیف محصولات و خدمات‌شان است. احتمالا بیشترین اطلاعات را در این حوزه‌ها دارید. بعد از آن به سراغ بخشی بروید که نوشتن آن برای شما راحت‌تر از سایر بخش‌هاست.
این روش به شما کمک می‌کند که روند نوشتن را روی غلتک بیندازید و کارهای آسان‌تر را به‌سرعت انجام دهید. این‌گونه در همان اوایل کار متوقف نمی‌شوید و بخش‌های مشکل‌تر شما را دلسرد نخواهند کرد.
یک پیشنهاد: حتما نوشتن بخش چکیده اجرایی را تا پایان کار به تعویق بیندازید؛ زیرا چکیده اجرایی خلاصه کل پلن است، پس بهتر است قبل از آن، همه‌چیز را بنویسید و بعد خلاصه کنید.
۵. پیش‌نویس مالی ساده‌ای تهیه کنید
پیشبینی مسائل مالی کاری ترسناک است، اما نباید چنین باشد. کار را ساده شروع کنید و طی مسیر جزئیاتی را به آن بیفزایید.
کارتان را با پیشبینی فروش آغاز کنید
بر اساس آنچه می‌دانید و آنچه امیدوارید اتفاق بیفتد، میزان فروش آینده‌تان را به بهترین نحو برآورد کنید. حواس‌تان باشد که باید یک پیشبینی «جزء به کل» یا «پایین به بالا» داشته باشید. تخمین بزنید که طی یک ماه چند مشتری احتمالی خواهید داشت و چند درصد از آنها از شما خرید خواهند کرد.
هزینه‌هایتان را به‌طور خلاصه بنویسید
باز هم اهمیتی ندارد اگر به‌طور دقیق هزینه‌ها را نمی‌دانید. هزینه‌هایی مانند اجاره، بیمه، دستمزدها، بازاریابی و غیره را به بهترین شکل تخمین بزنید. همزمان که چیزهای بیشتری در مورد کسب‌وکارتان یاد می‌گیرید و به اعداد و ارقام دقیق‌تری می‌رسید، می‌توانید این پیش‌بینی‌ها را نیز اصلاح کنید.
میزان گردش مالی خود را برآورد کنید
در این مرحله باید گردش مالی خود را تخمین بزنید تا مطمئن شوید همیشه پول کافی برای اداره کسب‌وکارتان در اختیار دارید. شاید این کار کمی پیچیده‌تر باشد، اما می‌توانید از نرم‌افزارهای برنامه‌ریزی کسبوکار بهره ببرید و در وقت‌تان صرفه‌جویی کنید. اگر می‌خواهید پلن خود را در یک روز بنویسید، یک نرم‌افزار می‌تواند زمان فرایند پیشبینی را چندین ساعت کاهش دهد. با وجود این نرم‌افزارها، دیگر نیازی نیست نگران اسپردشیت‌ها یا فرمول‌های مربوطه باشید.
۶. کسی را پیدا کنید که بیزینس‌پلن‌تان را بازبینی کند
کارکردن با یک شریک تجاری می‌تواند به روند برنامه‌ریزی شما سرعت بسیاری ببخشد. داشتن رویکرد «تقسیم و تسخیر» می‌تواند به شما کمک کند که روند برنامه‌ریزی و نوشتن بیزینس‌پلن را در یک روز به اتمام برسانید. (در این استراتژی یک مشکل به دو یا چند مشکل کوچک‌تر مشابه تقسیم می‌شود تا زمانی که یکی از این مشکلات کوچک‌تر آن‌قدر ساده شود که بتوان آن را مستقیما حل کرد.)
اما اگر شریکی ندارید، یکی از دوستان یا اعضای خانواده‌تان را که مایل است نوشته شما را بخواند، انتخاب کنید. همکاری با یک نفر که بتواند پلن شما را مرور کند، نه‌تنها بازخوردهای ارزشمندی را در اختیار شما می‌گذارد؛ بلکه به تعهدی که به نوشتن پلن دارید، واقعیت می‌بخشد. به محض اینکه کسی را بیابید که حاضر به همکاری با شما باشد، موکول‌کردن کار به یک روز دیگر یا تعلل‌کردن در آن بسیار سخت می‌شود.
کارتان را با بیزینس‌پلنی شروع کنید که نوشتن آن فقط به یک ساعت زمان نیاز دارد
اگر اختصاص یک روز کامل به نوشتن بیزینس‌پلن برای شما خیلی طولانی است، کارتان را با Lean Planning شروع کنید. این نوع پلن را می‌توان در ۳۰ دقیقه نوشت و ابزار بسیار خوبی برای بررسی ایده‌های کسبوکار و اصلاح استراتژی آن است.
در حقیقت بهتر است که بیشتر کسب‌وکارها، کار خود را با Lean Planning آغاز کنند و سپس با اصلاح مفهوم و استراتژی کسب‌وکارشان، یک بیزینس‌پلن کامل بنویسند.
بیشتر بدانید و آگاه‌تر شوید:
پیش‌نیازهای راه‌اندازی یک کسبوکار | تفاوت برنامه‌های مهم کسبوکار
