تفاوت برنامه‌های مهم کسب و کار چیست؟
بیزینس‌پلن، برنامه راهبردی و برنامه عملیاتی
بسیاری از مالکان کسب‌وکارها ارزش بیزینس‌پلن را می‌دانند و درک می‌کنند. بیزینس‌پلن بخش مهمی از اسناد استارتاپ‌ها و فرایند جذب سرمایه آنهاست و به‌عنوان پایه و اساسی برای سازمان شما عمل می‌کند. اما این پلن فقط بخشی از کل داستان است. برای اینکه از تمام داستان باخبر شوید و چهارچوبی به دست بیاورید که کسب‌وکار خود را بر اساس آن بنا کنید، به یک برنامه راهبردی و یک برنامه عملیاتی نیاز دارید.
بیزینس‌پلن چیست؟
یک بیزینس‌پلن به ساده‌ترین شکل خود، به «چیستی» و «کیستی» کسب‌وکار شما می‌پردازد. این پلن توضیح می‌دهد که اداره یک کسب‌وکار توسط چه کسی انجام شده و این کسب‌وکار به چه فعالیتی مشغول است. همچنین، محصولات و خدماتی که کسب‌وکار شما می‌فروشد و مشتریان شما را نیز توصیف می‌کند.
برنامه راهبردی چیست؟
برنامه راهبردی برای توصیف «چگونگی»، از مبانی بیزینس‌پلن فراتر می‌رود. این برنامه اهداف بلندمدت کسب‌وکار و انتظارات موجود در مورد چگونگی دستیابی به آن اهداف در بلندمدت را شرح می‌دهد. یک برنامه راهبردی محصولات و خدماتی را که ممکن است کسب‌وکار در آینده عرضه کند و بازارهای هدفی را که می‌تواند وارد آنها شود، بررسی می‌کند. این برنامه، استراتژی شما برای رشد و توسعه بلندمدت را مورد واکاوی قرار می‌دهد.
برنامه عملیاتی چیست؟
برنامه عملیاتی با تمرکز بر جزئیات کسب‌وکار شما، به‌روشنی نشان می‌دهد که قرار است چگونه به اهداف کوتاه‌مدت خود دست پیدا کنید. این برنامه به «زمان» و «موقعیت» روند برنامه‌ریزی شما مربوط می‌شود. برنامه عملیاتی جزئیات پویش‌های بازاریابی، توسعه کوتاه‌مدت محصولات و اهداف و پروژه‌های ضروری‌تری را پوشش می‌دهد که در سال آینده رخ خواهند داد.
بیشتر بخوانید و بیشتر بدانید: شش گام برای نوشتن بیزینس‌پلن | مطالب مرتبط با جذب سرمایه
تفاوت میان برنامه راهبردی و بیزینس‌پلن چیست؟
ابتدا، بیایید به تفاوت‌های موجود میان بیزینس‌پلن و برنامه راهبردی نگاهی بیندازیم. گفتیم بیزینس‌پلن به توصیف «کیستی» و «چیستی» کسب‌وکار می‌پردازد. برنامه راهبردی نیز اهداف بلندمدت را محقق می‌کند و «چگونگی» رسیدن کسب‌وکار به این اهداف را شرح داده و چشم‌اندازی بلندمدت در اختیار ما می‌گذارد. به عبارت کلی، بیزینس‌پلن این «کیستی» را با روشن‌کردن موارد ذیل نشان می‌دهد:
- چه کسانی اداره کسب‌وکار را بر عهده می‌گیرند؟ چه چیزی باعث می‌شود که آنها واجد شرایط این موقعیت شوند؟ آنها چه موارد ارزش‌آفرینی را وارد بازی می‌کنند؟
- رقبا چه کسانی هستند؟ چه چیزهایی ارائه می‌دهند و چه مواردی شما را از آنها متفاوت می‌کند؟
- مشتریان شما چه کسانی هستند؟ بازار چقدر بزرگ است؟ مشتریان در کجا قرار دارند؟ چه می‌خواهند و شما خواسته آنها را چگونه برآورده می‌کنید؟ همچنین، چگونه می‌خواهید به بازار متصل شوید؟
بیزینس‌پلن با ارائه اطلاعات زیر، به سوالات مربوط به «چیستی» کسب‌وکار نیز پاسخ می‌دهد:
- کسب‌وکار چه چیزی را و چگونه فراهم می‌کند؟
- تمام محصولات، خدمات و عملیات‌ها را توصیف می‌کند تا خوانندگان متوجه شوند که نیازهای مشتریان چگونه برآورده خواهد شد.
از سوی دیگر، برنامه راهبردی اهداف بلندمدت را بیان می‌کند و «چگونگی» تمرکز بر موارد زیر را توضیح می‌دهد:
- کسب‌وکار ۳، ۵ یا ۱۰ سال بعد در چه موقعیتی قرار خواهد داشت؟
- برنامه توسعه شما برای ارائه محصولات و خدمات متفاوت در بلندمدت چگونه خواهد بود؟
- آیا بازار و صنف فعالیت شما در طول زمان تغییر خواهد کرد و کسب‌وکار شما در برابر این تغییرات چه عکس‌العملی نشان خواهد داد؟
- بازارتان را چگونه گسترش خواهید داد تا مشتریان جدیدی جذب کنید؟
- چه اتفاقی باید بیفتد تا شما بتوانید به اهداف‌تان برسید؟ برای دستیابی به آن نقطه به چه منابعی نیاز دارید؟
- موفقیت خود را چگونه مورد ارزیابی قرار می‌دهید؟ چه معیارهایی برای شما اهمیت دارد و چگونه آنها را پیگیری می‌کنید؟
بنابراین، بیزینس‌پلن کارهایی را که شما در حال حاضر مشغول انجام آنها هستید، شرح می‌دهد. برنامه راهبردی نیز به بیان امیال و اهداف بلندمدت‌تان پرداخته و چگونگی برنامه‌ریزی شما برای تغییر و تحول کسب‌وکار از موقعیت کنونی و رساندن آن به موقعیت مورد انتظارتان در آینده را نشان می‌دهد. برنامه راهبردی به شما کمک می‌کند تا به بررسی عمیق‌تر شرایط آینده بپردازید و اقدامات کلیدی را که باید برای دستیابی به چشم‌انداز آینده‌تان انجام دهید، به‌روشنی توضیح می‌دهد.
تفاوت میان برنامه‌ریزی راهبردی و برنامه‌ریزی عملیاتی چیست؟
در حالی که برنامه راهبردی به بلندمدت می‌نگرد و استراتژی‌های کلی شما را برای رشد و توسعه شرح می‌دهد، برنامه عملیاتی به کوتاه‌مدت نظر دارد. این برنامه جزئیات مربوط به اقدامات کسب‌وکار شما و زمان این اقدامات را تقریبا در 12 ماه بعدی توصیف می‌کند. یک برنامه عملیاتی اطلاعات مربوط به جزئيات زیر را شامل می‌شود:
- برای دستیابی به اهداف کسب‌وکارتان چه اقداماتی باید انجام شود؟
- هر کدام از این اقدامات باید در چه زمانی صورت پذیرند و چه کسی مسئولیت انجام آنها را بر عهده دارد و بهتر است مراحل مهم در چه زمانی انجام شود؟
- شیوه عملکرد کسب‌وکار شما چگونه است، با کدام‌‌یک از تأمین‌کنندگان همکاری خواهید کرد و چه زمانی باید کارتان را با آنها آغاز کنید؟
- چه پویش‌های بازاریابی را پیش خواهید برد و هزینه آنها چقدر خواهد بود؟
- امسال چه سرمایه‌گذاری‌هایی روی محصولات و خدمات‌تان انجام خواهید داد؟
ختم کلام، برنامه عملیاتی شما برنامه اجرایی کسب‌وکار شماست. این برنامه شامل فعالیت‌ها، مراحل مهم و گام‌هایی است که باید برداشته شوند تا کسب‌وکار شما پیشرفت کند. عموما برنامه عملیاتی اطلاعات مفصلی را برای بازه‌ای یک‌ساله فراهم می‌آورد، اما برنامه راهبردی جدول زمانی ۳ تا ۵ ساله و گاهی اوقات بلندمدت‌تر را بررسی می‌کند. به عبارتی برنامه عملیاتی لزوما نقشه‌راهی است برای نشان‌دادن چگونگی اجرای برنامه راهبردی.
چگونه برای توسعه راهبردی و عملیاتی از بیزینس‌پلن خود استفاده کنیم؟
یک بیزینس‌پلن مناسب می‌تواند هم برنامه‌های اصلی کسب‌وکار، هم برنامه راهبردی بلندمدت و هم برنامه عملیاتی کوتاه‌مدت آن را دربر بگیرد. با استفاده از روش برنامه‌ریزی ناب (Lean planning)، می‌توانید از عهده هر سه مرحله برنامه‌ریزی برآیید و همزمان با توسعه و تغییر و تحول کسب‌وکارتان، روند بازبینی و اصلاح برنامه‌ها را آسان کنید.
کار را با یک پلن ساده آغاز کنید
در روش برنامه‌ریزی ناب، کار با یک بیزینس‌پلن ۳۰ دقیقه‌ای ساده شروع می‌شود که اصول بنیادین کسب‌وکار شما را خلاصه می‌کند؛ اینکه شما چه کسی هستید؟ چه کاری انجام می‌دهید؟ و مشتریان شما چه کسانی هستند؟ این روش، شیوه‌ای عالی برای ارائه شرحی اجمالی از کسب‌وکار شماست.
پلن خود را گسترش دهید
می‌توانید پلن خود را گسترش دهید تا استراتژی بلندمدت‌تان را نیز دربر بگیرد. این کار با اضافه‌کردن جزئیات بیشتر به بخش‌های مختلف پلن‌تان صورت می‌پذیرد تا از این طریق اهداف، مراحل مهم و چگونگی تغییر و تحول محصولات و خدمات برای مطابقت با شرایط بازار توضیح داده شود.
در نهایت، پلن ناب شما باید پیش‌بینی‌های مالی را نیز دربر بگیرد که این پیش‌بینی‌ها جزئیات مربوط به درآمدها و هزینه‌های کوتاه‌مدت و همچنین خلاصه‌ای از اهداف مالی بلندمدت‌تر و سالانه شما، از جمله سودآوری، وام‌ها و سرمایه‌گذاری‌های احتمالی آینده را شامل می‌شود.
از بیزینس‌پلن خود برای مدیریت کسب‌وکارتان بهره ببرید
صرف‌نظر از نوع پلنی که می‌نویسید، باید گروهی از افراد مهم را در کنار خود داشته باشید تا به شما در امور برنامه‌ریزی، توسعه و اجرای برنامه عملیاتی و همچنین برنامه راهبردی یاری برسانند. فراموش نکنید که کسب‌وکار شما به هر دوی این برنامه‌ها نیاز دارد تا بنیانی شفاف و توانایی مسیریابی را کسب کند. این برنامه‌ها به شما کمک می‌کنند هم جزئیات کارهایی را که باید انجام شوند، تعیین کنید و هم به اهداف بلندمدت‌تان برسید.
شیوه نوشتن پلن لایو را بیاموزید تا بتوانید بیزینس‌پلنی بنویسید که کسب‌وکار شما را تعریف، گام‌های استراتژیک شما را تعیین و اقدامات مداوم شما را پیگیری کند. می‌توانید به‌راحتی این پلن را با اعضای تیم‌تان و تمام سهام‌داران شایسته در میان بگذارید، همچنین سناریوهای مختلف و پلن خود را بر اساس نتایج واقعی به‌روزرسانی کنید. اینها مواردی هستند که برای تبدیل بیزینس‌پلن خود به ابزاری جهت رشد، به آنها نیاز دارید.
